تاندون‌ها به عنوان بخش مهمی از بدن محسوب می‌شوند، از طرفی به دلیل محدودیت‌های ذاتی در توانایی ترمیم و بازسازی بافت، همواره چالش‌های درمانی جدی را به همراه داشته‌اند. در این راستا، استفاده از سلول‌های بنیادی به عنوان یک رویکرد نوین درمانی، مورد توجه فزاینده‌ای قرار گرفته است. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم تا به بررسی مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها بپردازیم، پس اگر به این دسته از محتواها علاقه‌مند هستید تا انتهای این مقاله در سایت بایوژن همراه ما باشید.
چه مواردی باعث آسیب به تاندون می‌شوند؟
تاندون‌ها بافت‌های فیبری محکمی هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند و در انتقال نیرو و ایجاد حرکت نقش حیاتی دارند. آسیب‌های تاندونی، به ویژه در ورزشکاران و افراد مسن، شایع بوده و به دلیل ظرفیت محدود ترمیم طبیعی، چالشی بزرگ در پزشکی محسوب می‌شوند. برخی از علائم آسیب وجود دارند که افراد در صورت آسیب به سراغ ترمیم تاندون روتاتور کاف با سلول بنیادی یا تاندون‌های دیگر می‌رود. به همین دلیل اطلاع از علائم و تشخیص آسیب به تاندون بسیار حائز اهمیت است، از این رو عبارتند از:
- سن: با بالا رفتن سن افراد، تاندون‌هایشان انعطاف‌پذیرتر می‌شوند که این عامل باعث می‌شود تا آسیب دیدگی نیز افزایش یابد.
- کار کردن طولانی: حرکات تکراری، موقعیت‌های نامناسب، ورزش‌های غیر استاندارد و … از کارهایی هستند که عامل اصلی آسیب به تاندون هستند.
- وضعیت پزشکی: برخی از شرایط پزشکی مانند دیابت و سرطان نیز سیستم بدنی را مختل می‌کند و می‌تواند خطر آسیب به تاندون را افزایش دهند.
- استفاده از برخی داروها: آنتی بیوتیک‌هایی که به نام فلوروکینولین‌ها شناخته می‌شوند. کورتیکواستروئیدها مانند کورتیزون و مهارکننده‌های آروماتاز که برای کاهش خطر سرطان سینه استفاده می‌شوند، سیستم بدنی را ضعیف می‌کنند و این عامل تاندون‌ها را نیز ضعیف می‌کند.
درمان تاندون‌ها با کمک انواع سلول بنیادی
سالانه بیش از 30 میلیون آسیب تاندون و رباط در سراسر جهان رخ می‌دهد. این آسیب‌ها اغلب تعادل بین تحرک و ثبات مفصل را به هم می‌زنند که می‌تواند به سایر بافت‌های نرم داخل و اطراف مفصل آسیب برساند. به همین دلیل استفاده از گزینه‌هایی مانند ترمیم تاندون آشیل با سلول های بنیادی و دیگر تاندون‌ها تا حدود زیادی به درمان کشیدگی تاندون کمک می‌کند. با این حال درمان این نوع کشیدگی با انواع سلول بنیادی انجام می‌شود که در مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSCS)
سلول‌های بنیادی مزانشیمی از مغز استخوان، بافت چربی و سایر بافت‌ها استخراج می‌شوند و به دلیل توانایی تمایز به سلول‌های مختلف، از جمله سلول‌های تاندونی، مورد توجه هستند. این سلول‌ها با کاهش التهاب، تقویت نئوواسکولاریزاسیون (رگ‌زایی جدید) و تحریک تکثیر و تمایز سلولی، فرآیند ترمیم تاندون را تسریع می‌کنند. همچنین، MSCها از طریق ترشح مولکول‌های فعال زیستی مانند سیتوکین‌ها و فاکتورهای رشد، به بازسازی بافت کمک می‌کنند.
سلول‌های بنیادی مشتق از تاندون (TDSCs)
یکی از سلول‌های بنیادی که در درمان ارتوپدی با سلول های بنیادی بسیار کاربرد دارند، سلول‌های بنیادی مشتق از تاندون (TDSCs) هستند. در مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها این دسته از سلول‌ها به طور خاص از بافت تاندون استخراج می‌شوند و پتانسیل بالایی در تمایز به سلول‌های تاندونی دارند. این سلول‌ها در مهندسی بافت تاندون و لیگامان به عنوان راه‌حلی بالقوه برای آسیب‌های این ساختارها مطرح هستند. آسیب‌های تاندون و لیگامان، به‌ویژه در ورزشکاران، سالمندان و کارگران، می‌تواند منجر به ناتوانی‌های طولانی مدت و کاهش کیفیت زندگی شود. استفاده از TDSCs می‌تواند به بهبود و بازسازی این بافت‌ها کمک کند.
سلول‌های بنیادی پرتوان القاشده (iPSCs)
امروزه در علم پزشکی سلول‌های بنیادی پرتوان القاشده (iPSCs) به عنوان ترمیم تاندون زانو با سلول های بنیادی مطرح شده‌اند. در مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها این نوع از سلول‌ها از باز برنامه‌ریزی سلول‌های بالغ به حالت پرتوان به دست می‌آیند و توانایی تمایز به انواع سلول‌های بدن را دارند. اگرچه iPSCs پتانسیل بالایی در بازسازی بافت‌ها نشان داده‌اند، اما در مورد استفاده از آنها در ترمیم تاندون‌ها، نگرانی‌هایی از جمله خطر تشکیل تومور و پیچیدگی‌های فرایند تمایز وجود دارد.
سلول‌های بنیادی جنینی (ESC)
سایت pmc.ncbi.nlm.nih. در مورد مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها، سلول‌های بنیادی جنینی را نیز معرفی می‌کند. این دسته از سلول‌ها از جنین‌های اولیه مشتق شده‌اند و قادر به تمایز به انواع سلول‌ها هستند. در حالی که آنها پتانسیل بازسازی قابل توجهی دارند، ملاحظات اخلاقی و خطر تشکیل تراتوم استفاده از آنها را در ترمیم تاندون محدود می‌کند. در واقع ESCها از مرحله ابتدایی جنین (Blastocyst) استخراج می‌شوند و توانایی تمایز به سه لایه سلولی جنینی (اکتودرم، مزودرم، و اندودرم) را دارند. با توجه به این پتانسیل، ESCها می‌توانند به سلول‌های مزودرمیک مثل تنوسیت‌ها (Tenocytes) تمایز پیدا کنند که مسئول تولید و نگهداری ماتریکس خارج سلولی در تاندون‌ها هستند. به علاوه می‌توانند از طریق سیگنال‌دهی شیمیایی یا مکانیکی به سلول‌های مشابه تنوسیت تمایز یابند. برای این فرآیند، معمولاً از فاکتورهای رشد مثل TGF-β، GDF-5، و BMP-12 استفاده می‌شود.
سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان (BMSCs)
سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان (BMSCs) یکی از امیدوارکننده‌ترین گزینه‌ها در مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها هستند. این سلول‌ها به دلیل توانایی‌های گسترده در بازسازی و تنظیم محیط آسیب‌دیده، توجه زیادی را در تحقیقات علمی و کاربردهای بالینی به خود جلب کرده‌اند. BMSCs به دلیل خاصیت چندتوانی، می‌توانند به سلول‌های تاندونی (Tenocytes) تمایز یابند. با قرار دادن BMSCs در محیط‌های مناسب یا استفاده از فاکتورهای رشد مانند TGF-β و GDF-5، فرآیند تمایز به سلول‌های تاندونی تحریک می‌شود.
سلول‌های بنیادی مشتق شده از بافت چربی (ADSCs)
ADSCs توانایی تمایز به انواع مختلف سلول‌ها، از جمله سلول‌های تاندونی (Tenocytes)، را دارند. این ویژگی امکان بازسازی ساختاری و عملکردی تاندون‌های آسیب دیده را فراهم می‌کند. همچنین دارای خواص ضدالتهابی هستند که می‌توانند پاسخ التهابی را کاهش دهند. این ویژگی به بهبود سریع‌تر و جلوگیری از آسیب‌های ثانویه کمک می‌کند. مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها استخراج ADSCs از بافت چربی نسبتاً ساده است و این روش کمتر تهاجمی است. علاوه بر این، برخلاف سلول‌های بنیادی جنینی (ESCs) و سلول‌های بنیادی پرتوان القایی (iPSCs)، ADSCs خطرات اخلاقی و ایمنی کمتری دارند.
|
نوع سلول بنیادی |
ویژگی | مزایا | معایب | مکانیسم عمل | وضعیت تحقیق و کاربرد |
| سلول‌های بنیادی مزانشیمی | مشتق از مغز استخوان، چربی، و بافت بند ناف، توانایی تمایز به سلول‌های مختلف | توانایی بالا در تمایز، تولید ECM، خواص ضدالتهابی، ایمنی‌پذیری پایین | برداشت دشوار از منابع مانند مغز استخوان، کاهش توانایی تمایز با افزایش سن | تمایز به تنوسیت‌ها، ترشح فاکتورهای رشد (مثل TGF-β و VEGF)، کاهش التهاب، تقویت بازسازی بافت تاندون | قابل استفاده |
| سلول‌های بنیادی مشتق از تاندون | سلول‌های بنیادی مشتق از خود بافت تاندون، خاصیت تکثیر بالا | اختصاصی برای تاندون، بدون خطر رد پیوند، توانایی بازسازی بالا | برداشت دشوار، وابستگی به شرایط محیط کشت | بازسازی ماتریکس خارج‌سلولی (ECM) از طریق تقویت کلاژن نوع I و III و افزایش سلول‌های تنوسیت | در مرحله تحقیقاتی، با پتانسیل بالا برای درمان مستقیم آسیب‌های تاندون |
| سلول‌های بنیادی پرتوان القا شده | سلول‌های بنیادی پرتوان القایی، بدون مشکلات اخلاقی | پتانسیل تمایز بالا، قابل دسترس از سلول‌های بدن | هزینه بالا، پیچیدگی تولید | تمایز به تنوسیت‌ها و تأثیر پاراکرین | در مرحله تحقیقاتی پیشرفته |
| سلول‌های بنیادی جنینی | سلول‌های بنیادی جنینی با توانایی تمایز نامحدود | پتانسیل تمایز بسیار بالا | خطر تشکیل تومور، نگرانی‌های اخلاقی | تمایز به تنوسیت‌ها | در مرحله تحقیقاتی و کاربرد محدود |
| سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان | مشتق از مغز استخوان، توانایی تمایز بالا | توانایی بالا در ترمیم، تولید ECM | نیاز به برداشت از مغز استخوان، دردناک | تمایز به تنوسیت‌ها، تولید ECM | در مرحله پیش‌بالینی و مطالعات انسانی اولیه |
| سلول‌های بنیادی مشتق‌شده از بافت چربی | مشتق از بافت چربی، دسترسی آسان | توانایی ترشح فاکتورهای رشد، خواص ضد التهابی | تمایز محدود به سلول‌های تاندونی خاص | تغییر التهاب، تولید ECM و فاکتورهای رشد |
در مرحله مطالعات پیش‌بالینی |
بهبود تاندون به واسطه سلول بنیادی در مرکز بایوژن
آیا با آسیب دیدگی تاندون‌ها دست و پنجه نرم می‌کنید؟ مرکز بایوژن راه حل پیشرفته‌ای برای بازسازی این بافت‌ها دارد. این مرکز در واقع با مقایسه انواع سلول های بنیادی در درمان تاندون ها بهترین نوع سلول بنیادی را برای بیمار در نظر می‌گیرند. با استفاده از فناوری سلول‌های بنیادی، متخصصان ما می‌توانند به سرعت و بدون نیاز به جراحی تاندون‌های آسیب دیده را ترمیم کنند. این روش درمانی منحصر به فرد، التیام بخشی سریع و پایدار را فراهم می‌آورد. در مرکز بایوژن، فرآیندهای درمانی پیشرفته و کاملاً ایمن انجام می‌شود. با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی، کادر ما می‌تواند به طور موثر آسیب‌های تاندون را برطرف کرده و به شما کمک کند تا به سرعت به زندگی عادی خود بازگردید.
منبع: