آرتروز یکی از عارضه‌هایی است که سالانه افراد زیادی را به خود درگیر می‌کند، این بیماری زمانی رخ می‌دهد که غضروف نرمی که مفصل زانو را محافظت می‌کند به مرور زمان فرسوده می‌شود. با توجه به عوارضی که آرتروز برای زندگی روزمره دارد، پیشگیری از ابتلا به این بیماری اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در این مقاله قصد داریم تا پیشگیری از آرتروز زانو را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم.
بهترین راه پیشگیری از آرتروز زانو
ممکن است تصور کنید که بیماری آرتروز تنها مختص افراد مسن است، اما واقعیت امر این است که این بیماری می‌تواند هر فردی را تحت تأثیر قرار دهد. زانوها به صورت روزمره وزن بدن ما را تحمل می‌کنند و افراد در صورت عدم مراقبت لازم، ممکن است در سنین زودتر از حد انتظار با مشکلات جدی مواجه شوند. از موثرترین راه های پیشگیری از آرتروز زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
|
عامل پیشگیری |
روش اجرا | فواید |
نکات کلیدی |
|
کنترل وزن |
کاهش وزن متعادل با رژیم و ورزش | کاهش فشار بر مفاصل |
هر 1 کیلو کاهش وزن، 4 کیلو فشار از زانو کم می‌کند. |
|
ورزش منظم |
پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا | تقویت عضلات، بهبود دامنه حرکتی |
30 دقیقه روزانه با شدت متوسط |
|
رژیم غذایی |
ویتامین D، مصرف میوه و سبزیجات | کاهش التهاب، تغذیه غضروف |
ماهی چرب و آجیل مفید هستند. |
|
پیشگیری از آسیب ورزشی |
گرم کردن قبل ورزش، وسایل محافظتی | حفظ حالت طبیعی مفاصل و کاهش احتمال ابتلا به آرتروز زانو |
استفاده از زانو بند برای ورزش‌های پرخطر |
|
کفش مناسب |
کفش با قوس مناسب و کفی طبی | توزیع یکنواخت وزن |
جلوگیری از پوشیدن کفش پاشنه بلند |
|
بلند کردن صحیح |
خم شدن از زانو نه کمر | کاهش فشار بر مفاصل |
نزدیک کردن جسم به بدن هنگام بلند کردن |
|
نشستن درست |
تغییر وضعیت هر 30 دقیقه | بهبود جریان خون |
استفاده از زیرپایی و صندلی ارگونومیک |
|
طب سنتی |
مصرف زردچوبه و زنجبیل | خاصیت ضدالتهابی، بهبود گردش خون |
1 قاشق چای‌خوری زردچوبه + فلفل سیاه روزانه |
وزن متعادل
یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین راه برای محافظت از زانوها، کنترل وزن می‌باشد. وقتی وزن بدن زیاد است، فشار بیشتری روی زانوها وارد می‌شود. این فشار اضافی می‌تواند موجب سرعت‌گیری تخریب غضروف‌های مفصل شود. مطالعات نشان می‌دهند که کاهش حتی چند کیلوگرم وزن، تاثیر قابل توجهی در کاهش فشار وارد بر زانوها داشته و می‌تواند به حفظ سلامت مفاصل کمک کند.
ورزش
ورزش اصولی عامل اصلی برای درمان آرتروز زانو یا پیشگیری از آن است، این گزینه می‌تواند عوامل خطر مانند چاقی و بی‌ثباتی مفاصل را کاهش دهد، عضلات و رباط‌ها را تقویت کند، حرکات مفاصل را بهبود بخشد و سلامت کلی جسمی و روانی را افزایش دهد. در حالی که تمرینات با شدت بالا ممکن است آرتروز را تشدید کنند، تمرینات با شدت متوسط می‌توانند از آرتروز پیشگیری کنند. پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، تمرینات کششی و شنا از نمونه ورزش‌هایی هستند که با کمک آن‌ها می‌توانید تا حد زیادی از آرتروز زانو جلوگیری کنید.
رژیم غذایی اصولی
آنچه می‌خورید، مستقیماً روی سلامت زانوهایتان اثر می‌گذارد. برخی غذاها می‌توانند التهاب را کم و به غضروف کمک کنند و تاثیر مهمی بر آرتروز بگذارند. از رژیم غذایی مناسب آرتروز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- میوه و سبزیجات
- مواد غذایی غنی از ویتامین D
- مواد حاوی امگا 3
پیشگیری از آسیب‌های ورزشی
پیشگیری از آسیب‌های ورزشی، به ویژه آسیب‌هایی که زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز زانو را در مراحل بعدی زندگی به میزان قابل توجهی کاهش دهند. آسیب‌هایی مانند پارگی رباط یا آسیب منیسک می‌توانند بیومکانیک طبیعی مفصل زانو را مختل کنند و منجر به افزایش فشار بر غضروف و در نهایت آرتروز شوند.
کفش مناسب
کفش مناسب می‌تواند با فراهم کردن پشتیبانی، پایداری و تراز مناسب پا، فشار روی مفاصل زانو را کاهش دهد و در نتیجه به طور قابل توجهی در پیشگیری از آرتروز زانو (OA) تأثیر بگذارد.
طبق تحقیقات به دست آمده از سایت sagepub می‌توان گفت که کفش‌های حمایتی با ویژگی‌هایی مانند پشتیبانی از قوس پا، بالشتک و پایه پایدار می‌توانند به توزیع یکنواخت وزن بدن، به حداقل رساندن فشار روی زانوها و بهبود راه رفتن کمک کنند.
روش درست بلند کردن اجسام سنگین
تکنیک‌های صحیح بلند کردن اجسام نقش مهمی در جلوگیری از بروز آرتروز دارند. هنگام بلند کردن درست اشیا، بدن وزن را به طور مساوی توزیع می‌کند و فشار اضافی روی مفاصل حساس مانند کمر، زانوها و باسن را کم می‌شود. در نتیجه، رعایت این اصول می‌تواند به پیشگیری از شروع آرتروز کمک کند و سلامت مفاصل را حفظ شود.
اصلاح نحوه نشستن
نشستن طولانی مدت می‌تواند بر سلامت زانو تأثیر منفی بگذارد و با افزایش فشار بر مفصل، کاهش جریان خون و تضعیف عضلات، به طور بالقوه در بروز علائم ارتروز زانو نقش داشته باشد. اگرچه نشستن به خودی خود ممکن است مستقیماً باعث آرتروز نشود، اما می‌تواند با ایجاد سفتی، کاهش تحرک و ضعف عضلات، این بیماری را تشدید کرده و مانع از پیشگیری از آن شود.
پیشگیری از آرتروز زانو در طب سنتی
طب سنتی نیز یکی از راه های پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو می‌باشد، به طور مثال شما می‌توانید روزانه از زردچوبه، زنجبیل استفاده کنید. این ادویه‌ها در طب آیورودا و چینی به دلیل خواص ضدالتهابی شناخته شده‌اند. زردچوبه حاوی کورکومین است که التهاب را کاهش می‌دهد و زنجبیل به بهبود گردش خون کمک می‌کند. می‌توانید روزانه یک قاشق چای‌خوری زردچوبه با کمی فلفل سیاه یا چای زنجبیل مصرف کنید.
جلوگیری از پیشرفت آرتروز زانو
در صورتی که فردی دچار آرتروز زانو شد، راه‌های بسیاری برای جلوگیری از پیشرفت آن وجود دارد که عبارتند از:
- سلول‌های اتولوگ: اولین گزینه درمان آرتروز زانو با سلول بنیادی بدن بیمار می‌باشد، این دسته از سلول‌ها با هدف بازسازی یا ترمیم بافت آسیب‌دیده، آرتروز زانو را به خوبی درمان می‌کنند.
- دارو: دارو با کاهش درد و التهاب و در برخی موارد، کند کردن روند پیشرفت بیماری، نقش مهمی در مدیریت آرتروز زانو ایفا می‌کند. نوع دارو بسته به نظر پزشک برای بیمار تجویز می‌شود.
- ورزش مناسب و تغذیه: تاثیر ورزش و تغذیه بر درمان آرتروز را نیز نباید فراموش کرد. هدف از ورزش و غذاهای مناسب بر آرتروز زانو افزایش قدرت عضلات و بهبود عملکرد و دامنه حرکتی مفاصل است که می‌تواند درد آرتروز و اختلال عملکرد مفاصل را کاهش داده و به افراد کمک کند تا به فعالیت‌های روزمره معمول خود بازگردند.
چه افرادی بیشتر در معرض آرتروز زانو هستند؟
اطلاع از اینکه چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند به این دسته از افراد کمک می‌کند تا راه‌های پیشگیری را بسیار جدی بگیرند.
- افراد مسن: با افزایش سن، غضروف زانو به طور طبیعی فرسوده می‌شود. افراد بالای ۴۵ سال بیشتر در معرض آرتروز زانو هستند، زیرا توانایی بدن برای ترمیم غضروف کاهش می‌یابد.
- شغل‌ها و فعالیت‌های سنگین: مشاغلی که نیاز به خم شدن مکرر زانو، بلند کردن اجسام سنگین یا ایستادن طولانی دارند، خطر آرتروز را افزایش می‌دهند. برای مثال، کارگران ساختمانی یا ورزشکارانی که حرکات تکراری انجام می‌دهند، شانس ابتلا به آرتروز زانو در آن‌ها افزایش می‌یابد.
- بیماری‌های التهابی: با وجود بیماری‌هایی مانند دیابت، نقرس یا آرتریت روماتوئید، احتمال ابتلا به آرتروز زانو بالا می‌رود. این بیماری‌ها ممکن است التهاب را در بدن بالا ببرند یا به مفاصل آسیب برسانند.
- افراد سیگاری: سیگار کشیدن جریان خون به مفاصل را کم می‌کند و باعث می‌شود غضروف کمتر تغذیه شود. الکل هم اگر زیاد مصرف شود، به استخوان‌ها و مفاصل آسیب می‌زند.
سخن پایانی
در پایان، توجه به راهکارهای پیشگیرانه و مراقبت‌های مناسب می‌توانند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به آرتروز زانو ایفا کنند. حفظ وزن مناسب، انجام تمرینات تقویتی و کششی منظم، استفاده از روش‌های صحیح در فعالیت‌های روزمره و اجتناب از فشارهای ناگهانی و مکرر بر زانوها از جمله اقدامات مؤثر در پیشگیری هستند. با این حال، در صورت ابتلا به آرتروز زانو، مرکز بایوژن با استفاده از سلول بنیادی بدن بیمار، قادر به ارائه روش‌های مؤثر جهت درمان و بهبود وضعیت شما می‌باشد. مشاوره و همکاری با این مرکز، گامی مهم در مسیر بهبود سلامتی و کاهش عوارض این بیماری است.
منبع: