پوکی استخوان یکی از مشکلات شایع بهداشتی در جوامع پیشرفته و در حال توسعه است. این بیماری به کاهش تراکم و تضعیف ساختار استخوان‌ها منجر می‌شود و خطر شکستگی‌های استخوانی را افزایش می‌دهد. درمان‌های موجود برای پوکی استخوان اغلب موقتی بوده و نیازمند پیگیری طولانی مدت هستند. در این میان، استفاده از سلول‌های بنیادی به عنوان یک رویکرد درمانی نوین برای بازسازی و ترمیم استخوان‌های آسیب‌دیده مطرح شده است. سلول‌های بنیادی قابلیت تمایز به انواع سلول‌های مختلف از جمله سلول‌های استخوانی را دارند. به‌کارگیری این سلول‌ها در درمان پوکی استخوان می‌تواند به بازسازی و تقویت ساختار استخوانی کمک کند. در این مقاله، ما به سلول های بنیادی برای پوکی استخوان، پتانسیل‌های درمانی سلول‌های بنیادی و نیز چالش‌های موجود در استفاده از این رویکرد را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
چرا پوکی استخوان رخ می‌دهد؟
کمبود کلسیم مادام العمر در ایجاد پوکی استخوان نقش دارد. مصرف کم کلسیم به کاهش تراکم استخوان، از دست دادن زود هنگام استخوان و افزایش خطر شکستگی کمک می‌کند. اختلالات خوردن، محدودیت شدید دریافت غذا و کمبود وزن باعث ضعیف شدن استخوان در مردان و زنان می‌شود. این موارد در افزایش پوکی استخوان نقش بسزایی دارند. به همین منظور برای رفع این سری از مشکلات درمان مینیسک زانو با سلول های بنیادی یا درمان پوکی استخوان به واسطه این سلول‌ها توصیه می‌شود.
آیا درمان پوکی استخوان با سلول های بنیادی امکان‌پذیر است؟
با وجود پیشرفت‌هایی که در زمینه پزشکی رخ داده، سلول های بنیادی در ترمیم استخوان نقش بسزایی در سلامت افراد دارند. با این حال سوالی که برای برخی از افراد رخ می‌دهد این است که بازسازی استخوان با سلول های بنیادی امکان‌پذیر است؟
سایت healthline می‌گوید که استفاده از سلول درمانی با سلول های بنیادی برای پوکی استخوان و اختلالات اسکلتی هنوز در مراحل اولیه و نوین است، اما برای محققان و متخصصان در این زمینه بسیار امیدوارکننده به نظر می‌رسد. با توجه به نتایج مثبتی که استفاده از این سلول‌ها در درمان بسیاری از بیماری‌های دیگر داشته، انتظار می‌رود که برای بازسازی استخوان‌ها و درمان قطعی پوکی استخوان نیز مناسب باشد. البته، این روش هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد تا کارایی و ایمنی آن به طور کامل ثابت شود.
درمان پوکی استخوان با سلول های بنیادی چگونه صورت می‌گیرد؟
هر کدام از بیماری‌هایی که توسط سلول بنیادی قابل درمان است، از درمان آرتروز زانو با سلول بنیادی گرفته تا پوکی استخوان مراحل منحصر بفردی را برای درمان طی می‌کنند. اولین گامی که متخصصان برای رفع پوکی استخوان انجام دادند، توقف پوکی استخوان با سلول های بنیادی مزانشیمی بوده‌است. در واقع سلول‌های مزانشیمی مسیر‌های سیگنالینگ مولکولی خاصی را فعال می‌کنند که این مورد نقش مهمی در بازسازی استخوان‌ها دارند.
نحوه تأثیر سلول های بنیادی در درمان قطعی پوکی استخوان
طبق تحقیقات انجام شده درمان ارتوپدی با سلول های بنیادی یا پوکی استخوان در مقابل ژن درمانی برای درمان پوکی استخوان اثرات منحصربفردی را برای فرد به همراه دارد. در ژن درمانی از فاکتورهای رشد معروف به BMP (پروتئین‌های مورفوژنتیک استخوان) استفاده می‌کنند. این پروتئین‌ها بخشی از ابرخانواده TNF-ß (فاکتور نکروز توموری ß) هستند و در تمایز، تکثیر و کموتاکسی عمل می‌کنند و باعث تحریک استخوان زایی در حیوانات و انسان می‌شوند.
سایت biolres.biomedcentral در مورد نحوه تاثیر درمان پوکی استخوان با سلول های بنیادی چنین می‌گوید که با تزریق سلول بنیادی مزانشیمی به بدن مولکول‌های فعال زیستی مانند IGF-1، TGF، فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)، آنژیوژنین، فاکتور رشد کبدی (HGF) و IL-6 به بازسازی مجدد استخوان کمک می‌کند.
توانبخشی بعد از درمان پوکی استخوان با سلول های بنیادی
یکی از مهم‌ترین اقدامات مهم برای بهبود پوکی استخوان با سلول های بنیادی توجه به توانبخشی بعد از این درمان می‌باشد. فیزیوتراپی بعد از تزریق سلول بنیادی را از یاد نبرید، زمان کلی درمان ۲ الی ۳ هفته گزارش شده‌است که این بازه زمانی برای همه‌ی افراد یکسان نیست. در صورتی که بیماری شدت بسیاری داشته باشد فیزیوتراپی فرد تا پنج روز در هفته نیز به طور می‌انجامد.
سخن پایانی
در مجموع، استفاده از درمان پوکی استخوان با سلول های بنیادی یک رویکرد امیدبخش و در حال توسعه است. تحقیقات گسترده در این زمینه نشان می‌دهد که پیوند سلول‌های بنیادی می‌تواند منجر به افزایش تراکم استخوان، بهبود عملکرد استخوان و کاهش خطر شکستگی‌های استخوانی شود. با این حال، چالش‌های مهمی همچون انتخاب منبع مناسب سلول‌های بنیادی، بهینه‌سازی روش‌های کشت و تکثیر، برنامه‌ریزی درمانی مناسب و همچنین مسائل ایمنی‌شناختی همچنان وجود دارند که باید مورد بررسی و حل قرار گیرند. توسعه و بهبود این رویکرد درمانی نوین می‌تواند به پیشگیری و درمان موثرتر پوکی استخوان کمک کرده و کیفیت زندگی بیماران را ارتقا دهد.